A ruptura dun estancamento de seis meses na asemblea constituínte de Bolivia abriu o camiño para a apertura dun intenso debate sobre o futuro deste país polarizado políticamente enclavado no corazón de América do Sur. Comezando a perder a batalla nos salóns da asemblea, a oposición de dereitas ameaza con sacar a loita á rúa, anunciando que pode rexeitar calquera nova constitución que xurda do corpo.
Â
Despois de perder a votación do 6 de xuño na Comisión de Visión do País da asemblea, delegada coa redacción de propostas sobre o tipo de país que debería ser Bolivia, Gamal Serham, delegado do partido da dereita PODEMOS, dixo aos medios que a decisión obrigou a un situación de “enfrontamento”.
Â
Cinco días despois, reuniuse o Comité Cívico de Santa Cruz pro-empresarial para discutir a situación. Tras a reunión, Carlos Dabdoub, secretario xeral da prefectura de Santa Cruz, dixo a Associated Press que a rexión decidiu comezar a "resistencia democrática". Dabdoub afirmou que aínda que o movemento "é totalmente pacífico", con todo engadiu: "Ninguén pensa nun enfrontamento armado, pero seguiremos ata o final".
Â
Dabdoub anunciou que a Xunta Pro-Autonomía recentemente formada, integrada polos prefectos aliñados pola oposición dos catro departamentos (estados) do leste de Bolivia e apoiada polo prefecto de Cochabamba, Manfred Villa Reyes, reunirase o 18 de xuño para discutir a extensión da batalla máis aló de Santa Cruz. .
Â
En resposta, Justino Leano, un mallku (líder da comunidade indíxena) do Consello de Markas e Ayllus de Qullasuyu, que une as estruturas comunitarias tradicionais do pobo indíxena aimara na rexión do altiplano en Occidente, advertiu de que as organizacións do Pacto de Unidade tiñan declarou o estado de excepción e asumiría a loita por un Estado plurinacional e autonomías indíxenas "nas rúas e estradas". O Pacto de Unidade inclúe ás maiores organizacións campesiñas e indíxenas do país, que apoian o goberno do Movemento ao Socialismo (MAS) do presidente indíxena Evo Morales.
Â
“Somos maioría e advertimos [á dereita] de que se a minoría segue poñendo trabas á constituínte, estamos dispostos a mobilizarnos e organizarnos para vir a Sucre [capital constitucional de Bolivia onde se reúne a asemblea. ]”, dixo Isaac Avalos, líder da Confederación Sindical Unida de Traballadores Campesiños de Bolivia, que está aliñada co Pacto de Unidade.
Â
A Confederación de Pobos Indíxenas do Leste de Bolivia (CIDOB), tamén parte do Pacto de Unidade, declarou que iniciará unha marcha o 20 de xuño de Santa Cruz a Sucre.
Â
Esta nova rolda de enfrontamento chegou cando a asemblea constituínte, despois de acordar finalmente as normas de debate e procedemento, comezou a discutir e redactar propostas para a futura constitución de Bolivia. A oposición da dereita, coa esperanza de debilitar os poderes e a credibilidade do organismo e facer valer un veto minoritario sobre calquera medida radical, estivo presionando duramente por un sistema de voto maioritario de dous terzos, paralizando as deliberacións do organismo.
Â
O 14 de febreiro chegouse a un acordo de compromiso. Os delegados tentarán acadar unha maioría de dous terzos, mentres que o deixan aberto para que asuntos controvertidos pasen directamente a votación no referendo final sobre a nova constitución.
Â
Despois do compromiso, os delegados pasaron seis semanas no seu electorado, discutindo propostas para a nova constitución coa súa comunidade. Ademais, formáronse 21 comisións para redactar propostas para a asemblea. Porén, só dúas comisións presentaron artigos á asemblea antes da data límite do 11 de xuño, un reflexo da carreira contra o tempo na que está implicada a asemblea para poñerse ao día e ter un novo borrador de constitución ata o 6 de agosto.
Â
O desacordo sobre como debería ser unha futura Bolivia estourou na Comisión de Visión do País cando algúns dos representantes do MAS votaron a favor dunha proposta presentada por algunhas das agrupacións máis pequenas da asemblea. Gran parte do debate público centrárase nas dÃoas visiÃ3ns enfrontadas para Bolivia presentadas por MAS e PODEMOS: un "Estado unido, plurinacional e comunitario" fronte a un "Estado de dereito constitucional, democrático e social". Os votos dos delegados do MAS fixeron que a proposta minoritaria da comisión fose a de Alianza Social e Patria Insurxente, un "Estado multinacional". Isto fixo que o proxecto de PODEMOS quedaría fóra da mesa.
Â
Tamén xurdiron conflitos na Comisión de Terra e Territorio. Pero a temperatura chegou ao punto de ebuliciÃ3n cando os simpatizantes do MAS presentaron unha terceira proposta na Comisión de AutonomÃa âonde a oposiciÃ3n centrou gran parte dos seus esforzos en debilitar o proxecto do MASâ€, suscitando o temor entre a oposiciÃ3n a que se repitan os feitos no Visión da Comisión País.
Â
O bloque pro-imperialista de Bolivia, formado por transnacionais gasistas, grandes agroindustrias e elites políticas, organizado a través de PODEMOS, o Comité Cívico de Santa Cruz e as prefecturas do leste do país e apoiado pola embaixada de EE.UU. da maioría indíxena de Bolivia e desatou unha campaña de desestabilización destinada a derrocar o goberno indíxena.
Â
As elites económicas de Bolivia perderon calquera base de apoio real no oeste do país e foron expulsadas das súas posicións tradicionais de poder no goberno e na burocracia estatal por unha emerxente rebelión indíxena que expulsou a sucesivos presidentes e pulveriza os partidos tradicionais. Como resposta, recorreron aos chamamentos a unha maior autonoma departamental como forma de protexer os seus intereses e controlar os recursos naturais de Bolivia, nomeadamente o gas, a maior parte situado no leste.
Â
Santa Cruz é o departamento máis rico de Bolivia. Segundo a Cámara de Industria e Comercio (CAINCO), é a orixe do 30% do PIB de Bolivia, produce o 50% das exportacións do país e recibe o 47.6% do investimento estranxeiro. A bandeira da autonomía utilizouse para reunir apoios entre a poboación xeralmente máis branca e de clase media do leste contra o "populismo indíxena" de Morales.
Â
Xogando cos temores entre as clases medias á posible desintegración de Bolivia e a unha onda de “vinganza indíxena”, a oposición levantou o fantasma do desmembramento de Bolivia en 36 pequenos estados-nación indíxenas baixo a proposta do MAS dun Estado plurinacional que outorga autonomía indíxena. Rubén Dario Cuéllar, xefe da delegación de PODEMOS na asemblea, advertiu da “colonialización aimara do territorio nacional”. O Comité Cívico de Santa Cruz advertiu a Morales: "Non poña en risco a unidade da nación".
Â
"Nós dixemos claramente que a autonomía [departamental] ocorrerá", respondeu o vicepresidente Álvaro García Linera, segundo os medios de comunicación do 12 de xuño. Non obstante, só será a autonomía a que respecte "a nosa querida patria Bolivia, que se expresa a través da propiedade estatal sobre os recursos naturais renovables e non renovables".
Â
García Linera explicou que un Estado unido, plurinacional, comunitario sería un único Estado con máis do 40% da economía nas súas mans e que recoñecería a diversidade cultural de Bolivia.
Â
Outra parte das propostas do MAS e dos movementos sociais para a nova constituciÃ3n é a creaciÃ3n dun cuarto poder —poder social†xunto, ou por enriba, ao poder lexislativo, executivo e xudicial. Esta proposta, que aínda está por formularse con claridade, pretende crear espazos de democracia participativa para a implicación directa da maioría indíxena boliviana e dos movementos sociais no exercicio do poder.
Â
Discutindo sobre unha futura Bolivia e as obxeccións formuladas pola oposición, Adolfo Chávez, un dos dirixentes do CIDOB, afirmou con rotundidade: “as minorías da dereita xa xestionaron este país durante bastante tempo. Agora os indíxenas están a garantir unha nova visión para o país”.
Â
Federico Fuentes é un escritor frecuente para o xornal socialista australiano, Green Left Weekly, e mantén o blog Subida de Bolivia.
Â
Â
Â
Â
ZNetwork está financiado unicamente pola xenerosidade dos seus lectores.
doar