Boarne: Toward Freedom
Op de lêste sneon fan novimber rôp de Coordination of Original Nations, berne yn 'e opstân, in trawün (it wurd foar gearkomste yn Mapudungun) yn it seremoniële sintrum fan Lo Prado, oan 'e perifery fan Santiago, Sily.
Mapuches dy't yn ferskate buerten fan Santiago wennen, besochten (ûnder oaren Puente Alto, Ñuñoa, Pintana), wêr't se al pleatslike trawüns útfierden. De gearkomste begûn mei in seremoanje regissearre troch trije longkos (haden fan mienskippen), folge troch sjongen en bidden troch sa'n 60 minsken ûnder de hege sinne. Ien kear ûntfangst tastimming fan de pachamama, begûnen se yn twa groepen te debattearjen oer hokker posysje se fan plan binne te nimmen oangeande de nije grûnwet fan Sily.
Froulju, klaaid yn tradisjonele klean, diene likefolle of mear mei as manlju, dy't blauwe hollebannen droegen. Twa posysjes waarden gau dúdlik.
De earste stelt foar om diel te nimmen oan ferkiezings foar de grûnwetlike gearkomste. Mar partijen dy't de oerienkomst tekene wegeren de mooglikheid ta te stean dat ynheemse minsken har eigen ferkiezingsdistrikten soene hawwe, mei 15% fan 'e keazen, fergelykber mei it persintaazje ynheemse minsken dat yn Sily wennet. Der is dan in soad diskusje oer hoe't it fierder moat.
Dizze posysje hat grûn wûn tidens de opstân, hoewol it waard berne hast 20 jier lyn, ûnder de namme fan "plurinasjonalisme." Om't de Mapuches net binnen besteande partijen keazen wurde wolle, stelle guon dielnimmers (wêrûnder guon froulju) de oprjochting fan in Mapuche-ferkiezingspartij foar.
Dizze gedachtestream liket faker foar te kommen yn 'e stêden, benammen yn Santiago, dêr't hûnderttûzenen Mapuche-minsken wenje. Mar de kearn fan stipe is ûnder dyjingen dy't emigrearre fan Wall Mapu nei de stêd om te studearjen oan 'e universiteit. Harren diskusje is krêftich en goed redeneare, en se beweare dat d'r "net folle tiid" is om te begjinnen, om't it proses fan it kiezen fan kiezers yn april sil begjinne.
De twadde streaming ferdigenet selsbeskikking en autonomy, dat binne de tradisjonele posysjes fan 'e Mapuche-mienskippen yn it suden fan Sily. It binne dejingen dy't it meast beynfloede binne troch steatsûnderdrukking en troch de militarisaasje fan har gebieten, lykas ek troch ferpleatsing troch boskboubedriuwen. It binne har mienskippen dy't har fersette en lannen weromnimme, en boppe alles, dy't de flam fan 'e Mapuche-naasje en identiteit yn libben hâlde.
"Wy hawwe ús eigen regear en ús eigen parlemint, wy hawwe de politisy net nedich," sei in frou fan middelbere leeftyd. In oare jonge man frege: "Wolle wy echt in sit binnen winka (wite) polityk?”
As it wier is dat de opstân yn Sily dy't begon yn oktober 2019 in syklus slút dy't op 11 septimber 1973 iepene waard mei Pinochet's steatsgreep, it moat ek wier wêze dat der in nije syklus iepenet, al witte wy noch net wat de wichtichste skaaimerken dêrfan sille wêze.
Mar fan wat wy kinne sjen yn 'e strjitten fan Santiago, dizze syklus sil hawwe twa wichtige protagonisten: de plysje steat, de bewapene fleugel fan de dominante klassen; en de populêre sektoaren yn stedske wiken en yn Wall Mapu. De pols tusken dizze twa krêften sil de takomst fan Sily bepale.
Translated by Nei Frijheid mei tastimming fan de skriuwer. Publisearre yn it Spaansk by Desinformemonos.
Raúl Zibechi is in sjoernalist en populêr ûnderwizer dy't basisprosessen begeliedt yn Latynsk-Amearika.
ZNetwork wurdt allinich finansierd troch de generositeit fan har lêzers.
Donaasjes