سال گذشته پاکستان را به لبه پرتگاه کشانده است. مجموعهای از بلایای متحرک - از جمله سیلهای فاجعهبار، فلج سیاسی، تورم انفجاری، و تهدید تروریستی دوباره - اکنون در معرض خطر قرار دادن یک بازیگر کلیدی، در صورت مشکل، به بحران تمام عیار هستند. همانطور که برخی کارشناسان هشدار می دهند، اگر بدترین اتفاق بیفتد، فاجعه ای که در پاکستان رخ می دهد عواقبی بسیار فراتر از مرزهای این کشور خواهد داشت.
عزیر یونس، مدیر ابتکار پاکستان در مرکز آسیای جنوبی شورای آتلانتیک، گفت: «این کشور 220 میلیون نفری، با سلاح های هسته ای و درگیری ها و اختلافات داخلی جدی است. جهان از خروج پناهجویان و تسلیحاتی که از کشورهایی مانند سوریه و لیبی می آمد خوشش نمی آمد. در مقایسه، پاکستان بسیار بزرگتر و پیامدتر است.»
اگر اقتصاد در حالت رو به مرگ باقی بماند و کمبود کالا و انرژی که منجر به بحران سیاسی در خیابانهای شهرهای بزرگ شود، به طالبان پاکستان و دیگر گروههای تروریستی اجازه میدهد تا مستقیمتر به دولت ضربه بزنند. یونس، که همچنین معاون گروه آسیا، یک شرکت مشاوره استراتژیک است، گفت. ما میتوانیم شاهد تضعیف قابل توجه دولت و ظرفیت آن برای برقراری نظم باشیم.»
سخت است که سختی وضعیت فعلی پاکستان را اغراق کنیم. یک رشته تاسف بار از رویدادهای اخیر همراه با سوء مدیریت مزمن یک تهدید بالقوه مرگبار برای نظام سیاسی پاکستان ایجاد کرده است.
یونس که این وضعیت را "بدترین تهدید برای انسجام ملی پاکستان" توصیف کرد، گفت: "در حال حاضر در پاکستان سه بحران در حال تلاقی است: یک بحران اقتصادی، یک بحران سیاسی، و یک بحران امنیتی که از زمان سقوط کابل افزایش یافته است." از سال 1971» - سالی که بنگلادش برای آن جنگید و استقلال خود را از پاکستان به دست آورد.
ذخایر خارجی پاکستان گزارش شده است که تنها به 3.7 میلیارد دلار کاهش یافته است، که به سختی برای چند هفته واردات انرژی برای حفظ شهرها و مشاغل آن کافی است، در حالی که بدهی عمومی آن به 270 میلیارد دلار افزایش یافته است. پاکستان به ویژه از جنگ در اوکراین ضربه سختی خورد که همراه با سایر کشورهای در حال توسعه، آن را مجبور به یک جنگ مزایده کرد گاز طبیعی مایع کمیاب که قادر به پرداخت آن نبوده است.
سنگینی بدهی پاکستان، شهباز شریف، نخست وزیر پاکستان را وادار کرده است که از صندوق بین المللی پول بخواهد تا کمک مالی را که اوایل سال گذشته متوقف شده بود، از سر بگیرد. در حالی که گزارش شده است صندوق بین المللی پول، مذاکرات ادامه دارد خواستار امتیازات دردناک - فروش دشوار در آستانه انتخابات بعدی که برای اواخر امسال برنامه ریزی شده است.
در همین حال، نشانه هایی وجود دارد که فشار اقتصادی بر اساسی ترین نیازهای پاکستانی ها تأثیر خواهد گذاشت. در اواخر ژانویه، پاکستان آسیب دید خاموشی بی سابقه در سراسر کشور با قطع برق در سراسر کشور برای بیش از 24 ساعت. اگرچه علت قطعی نامشخص است، اما می تواند مانعی برای آنچه در پیش است باشد.
یوسف نظر، تحلیلگر اقتصادی پاکستانی و مدیر سابق بانکی گفت: «ظرفیت تولید برق پاکستان به طور قابل توجهی به واردات مداوم سوخت وابسته است. میتوانید تصور کنید اگر در شرایطی که کشور با تورم ۴۰ درصدی نیز مواجه است، شاهد قطعی و قطعی برق یا حتی کمبود سوخت برای حملونقل باشیم، چه اتفاقی میافتد.
بحران های مرکب، به ویژه برای یک اقتصاد غرق در بدهی و بدون رهبری سیاسی محکم و نخبگان دزدسالار، بسیار جدی بوده است. در حالی که بسیاری از آسیا چنین است به تدریج تبدیل می شود پاکستان ثروتمند و با ثبات در چند دهه گذشته، فقیر، آشفته و بی ثبات باقی مانده است.
نظر گفت: «در طول جهانی شدن و آزادسازی تجارت که در سراسر آسیا در دهه 1990 اتفاق افتاد، پاکستان مشغول بازی قدرت بین نخبگان نظامی و غیرنظامی بود. این بحران کنونی مدتها قبل از جنگ اوکراین شکل میگرفت، که نی بود که در نهایت کمر شتر را شکست.
اقتصاد پاکستان مدتهاست که با مجموعهای از سیاستهای بسیار فاسد مشخص میشود که برای اعطای یارانه به نخبگان غیرنظامی و مقامات نظامی در حالی که اکثریت قریب به اتفاق مردمی که در صنایعی مانند کشاورزی و نساجی کار میکنند نادیده گرفته میشود. اما به نظر می رسد تزریق پول خارجی که سبک زندگی تجملاتی نخبگان پاکستانی را تامین می کند در حال خشک شدن است.
عربستان سعودی، یک کمک کننده قدیمی به پاکستان، ماه گذشته اعلام کرد که بسته های کمکی آینده به کشورهای خارجی وابسته به اصلاحات بازار داخلی خواهد بود. یک هشدار واضح به دریافت کنندگانی مانند مصر و پاکستان که اقتصاد آنها با بخش های عمومی و کنترل نظامی متورم مشخص می شود. امارات متحده عربی اخیراً متعهد شده است ارائه مقداری کمک مالی به پاکستان، اما این مقدار به سختی برای پوشش واردات کالاهای حیاتی برای چند هفته دیگر کافی است. در همین حال چین که 30 درصد را در اختیار دارد از بدهی های پاکستان، تاکنون هیچ تمایلی برای مذاکره مجدد درباره شرایط نشان نداده است، در حالی که ایالات متحده پس از خروج تلخ خود از افغانستان تا حد زیادی از منطقه خارج شده است.
روابط پاکستان با هند، همسایه پیشرو اقتصادی آن که اکنون توسط یک دولت ملی گرای هندو جنگ طلب رهبری می شود، نیز هیچ نشانه ای از بهبود را نشان نمی دهد.
بسیاری از مردم در مورد آنچه هند و پاکستان را از نظر مسیر اقتصادی آنها متمایز می کند، صحبت می کنند، به خصوص که تا دهه 1980، مسیر پاکستان مثبت تر بود. مایکل کوگلمن، معاون مدیر برنامه آسیا در مرکز ویلسون، گفت: عوامل زیادی وجود دارد که میتوان از نظر سالها سیاستهای بد نام برد، اما باید در مورد موضوع دستگیری نخبگان نیز صحبت کرد.
او ادامه داد: «هند تلاشهایی برای اجرای سیاستهایی انجام داده است که به مواردی مانند آموزش همگانی و دسترسی به مراقبتهای بهداشتی نزدیکتر میشوند، در حالی که در پاکستان، کسانی که قدرت دارند به سادگی نیازهای اقتصادی مردم را نادیده میگیرند.»
بحران اقتصادی با بی ثباتی سیاسی همراه است که می تواند قدرت دولت را تضعیف کند و هر سال اداره پاکستان را به تدریج دشوارتر کند.
عمران خان پس از برکناری از قدرت در سال گذشته در جریان درگیری با حامیان زمانیاش در ارتش که ادعا میکرد توطئهای به رهبری ایالات متحده بوده است، تظاهرات گستردهای را با هدف انتصاب مجدد خود به عنوان نخستوزیر برگزار کرده است. در میان موجی از کشتارهای هدفمند و دستگیری متحدان و حامیانش، خان خود در نوامبر گذشته در یک سوء قصد مجروح شد که یک مرد مسلح در جریان یک گردهمایی انتخاباتی به او شلیک کرد. خان که یک چهره قطبی در سیاست پاکستان است، دارای پایگاه بزرگ و متعهد است. اگر او کشته شده بود، تصور اینکه پاکستان درگیر درگیری داخلی گسترده شود، آسان است.
در حال حاضر، همه احزاب سیاسی بزرگ، علیرغم اختلافات شدیدشان، برای دست نخورده نگه داشتن کشور سرمایه گذاری می کنند و ارتش همچنان یک داور نهایی قدرتمند بر سیاست است. اما دعواهای سیاسی مسموم و تغییرات مکرر در رهبری، نظارت مسئولانه بر اقتصاد را دشوارتر کرده است و پاکستان را در مسیر مشکلات عمیق تر قرار داده است.
عارف گفت: «تجزیه دولت ممکن نیست، اما ما میتوانیم شاهد یک بحران اقتصادی عمیق باشیم که بسیاری از مردم را به زیر خط فقر میکشد، کالاهای ساده را از دسترس خارج میکند، ناامنی غذایی را افزایش میدهد و همچنین خشم مردم را برانگیخته است». رفیق، عضو غیر مقیم موسسه خاورمیانه و متخصص پاکستان. این می تواند پیامدهای سیاسی واقعی داشته باشد، نه فقط برای احزاب سیاسی، بلکه برای ارتش. اگر نتوانید نیازهای اقتصادی مردم را برآورده کنید و فقط با زور پاسخ دهید، فقط باعث خشم بیشتر می شود.
در ماههای اخیر، پاکستان شاهد ظهور مجدد تروریسم از سوی گروههای اسلامگرای رادیکال و همچنین شبهنظامیان قومی در استان غنی بلوچستان بوده است. طالبان پاکستانی که هزاران پاکستانی را در طول جنگ با تروریسم کشتند، ماه گذشته با یک حمله انتحاری هولناک بازگشت خود را اعلام کردند که منجر به کشته شدن بیش از 100 نمازگزار در نماز جمعه در یک مسجد شد. این حمله نشانه هشداری است مبنی بر اینکه بی ثباتی در همسایه افغانستان، که ده ها هزار کشته در طی دو دهه گذشته از اشغال آمریکا متحمل شد، ممکن است بار دیگر بر پاکستان تأثیر بگذارد.
بحران های اقتصادی و سیاسی همچنین به بهبود آرام میلیون ها نفر در سراسر کشور پس از سیل تاریخی سال گذشته که تقریبا یک سوم خشکی پاکستان زیر آب است و میلیون ها نفر از فقیرترین شهروندان خود را آواره کرد.
اگرچه تا حدودی میتوان این فاجعه را ناشی از تغییرات آب و هوایی ناشی از کشورهای ثروتمند دانست، کمکهای بینالمللی آهسته و ناچیز بوده است و پاکستان را عمدتاً به تنهایی میگذارد تا قطعات را جمعآوری کند.
نخست وزیر سابق آصف علی زرداری که به خاطر خود بدنام است فساد شخصی عجیب و غریب، یک بار گفته می شود ریچارد هالبروک، دیپلمات آمریکایی، پاکستان را "بزرگتر از آن است که شکست بخورد" - تشبیه این کشور به بانک های آمریکایی که کمک های مالی عظیمی برای جلوگیری از سقوط در سال 2008 دریافت کردند. پاکستان یک قدرت هسته ای استو همچنین پنجمین کشور پرجمعیت جهان، اینکه آیا رهبران آن می توانند خود را جمع و جور کنند و راهی برای خروج از هجوم بحران ها - شاید بدترین در تاریخ این کشور - پیدا کنند، باید دید.
رفیق گفت: «بیاطمینانی بزرگ وجود دارد، زیرا مردم نمیدانند که آیا پاکستان به سادگی وامهای خارجی خود را در سال جاری نکول خواهد کرد یا خیر». "ریسک بالا در سراسر هیئت مدیره وجود دارد، و هر شاخص اصلی چرخش به سمت پایین است. به سختی می توان راهی به سوی ثبات را دید، زیرا مشروعیت دولت ناشی از توانایی آن در مدیریت اقتصاد است – و اوضاع در آینده قابل پیش بینی بهتر نخواهد شد.
ZNetwork صرفاً از طریق سخاوتمندی خوانندگان آن تأمین می شود.
اهدا