István Mészáros, Kapitalaren Egiturazko Krisia. 2010eko Hileko Berrikuspena Prentsa.
Hedabide nagusiak hazkunde ekonomikoaren susperraldiaren aurreikuspen gogotsuz beteta daude. Ez da ulertzen hainbeste itxaroten den "normaltasun" hori ere kaltegarria dela gizadiaren gehiengoarentzat eta baita ingurumenarentzat ere. Hala ere, egungo krisiak sistema ekonomikoaren iruzurra agerian utzi du munduan zehar milioika pertsonari. Horrek munduko edozein tokitan mobilizazio antikapitalistak eragiten dituen ala ez ikusteko dago. István Mészárosen ustez, kapitalismoa gure gizarteen erradikal eraldaketa batek bakarrik salba gaitzakeen hondamendi sozialetik eta ingurumen-hondamenditik salba gaitzakeen puntu batera iritsi da.
Hedabideak murrizketa neurrien eskaerekin zalapartan ari dira, krisia soldatapeko arruntek eta pentsiodunek eragin izan balute bezala. Mészárosek bere liburu berrian idazten du nola gobernuek krisiaren erantzule ez direla aldarrikatu duten globala delako. Beraz, ezin dira jendeari ezartzen ari diren sufrimendu izugarriaren erantzule egin. Baina ekonomia kontrolik gabe noraezean uzteak -edo kapitalaren izaera suntsitzaileari balioko dion modu batean- arrisku larriak sortzen ditu munduko leku guztietan. Gizarte osasuntsu bat ezin da iruzurrezko sistema ekonomiko baten gainean eraiki.
Mészárosek idazten du: "Dena den, ezinezkoa da gure krisi globalari irtenbide bideragarri bat aurreikustea etengabeko bilakaeraren erantzukizun osoa bere gain hartu gabe, batez ere mundu mailan interkonektatu eta nahitaez elkarreraginean dagoen sistema batean. Baina, noski, kapitalaren pertsonifikazioak, beren inperatiboei jarraituz. sistemaren logika gaiztoak, ezin lezake hori egin gizarte osoaren mesedetan.Lanaren alternatiba hegemonikoak soilik gizartearen erreprodukzio modu integral planifikatu eta, horren ondorioz, historikoki jasangarria den aldetik, premiazko behar horri erantzuteko gai da gure baldintzetan. krisi sistemikoa larriagotzea». (193-194 or.)
Ekonomia komentario nagusiek ezin izan dute krisi honen aurrekariak azaldu. Ez dute azaldu finantza-sektorerako diru-fluxu handiaren arrazoiak. Ez dute ikusi sistemaren funtzionamenduaren aldaketaren esanahia. Kapital metaketak arazo sakonak izan ditu ekonomia produktiboaren alorrean, eta horrela finantza sektorearen manipulazio zorabioak eragin ditu.
Mészárosen ondorioa dramatikoa da: «Kapitalak gizartea kontrolatzeko duen gaitasunaren muga historikoetara iritsi gara». (171. or.) Krisiaren puntu honetara iritsita, kapitalak soldatak murrizteko eta lan-indarra murrizteko bultzatzen ari da, indar hori behar duela kontuan hartuta gauzak ekoizteko ez ezik, modu aski masiboan kontsumitzeko ere. kapitalistentzat etekinak ekoizteko.
Aurrekari hori ez ulertzeak krisiaren errealitatea ezkutatzen duen eztabaida batean agertzen da, aurrera egiteko bideak eskaintzen baino. Hitzaldia “gerrikoa estutzea”, “beharrezko aldaketak onartzea”, “benetako lanpostuak sortzea”, “inbertsio funts berriak sartzea” eta “produktibitatea eta lehiakortasuna areagotzea” dira. Platitude hauek krisi garai honetan ireki den haustura ezkutatzen dute. Sistemak bere usteltasuna agerian utzi duen heinean, haren aurkako oposizio erradikala posible bihurtu da. Dena den, Mészárosek ohartarazi du irekiera hori ez dela betirako izango: “... hura betetzeko hartutako neurriek, lehen urratsetatik aurrera, bere logika eta eragin metatua dute ondorengo esku-hartzeetan”. (113. or.)
Beraz, jende-masa handien mobilizazio erradikala da eskatzen dena. Honela dio Mészárosek: “... politika erradikalak krisiaren gorenean transferitu behar ditu bere nahiak — eraginkorren moduan. erabakiak hartzeko ahalmenak maila guztietan eta arlo guztietan, ekonomian barne, gizarte-gorputz berari, zeinaren ondorengo eskakizun material eta politikoak aterako liratekeen. Hori da politika erradikalak bere estrategia-lerroari eusteko modu bakarra». (115. or.)
Porrot batek prezio handia izan dezake. Mészárosek gizakia suntsitzeko aukerari buruz idazten du hurrengo hamarkadetan kapitala gure sistema ekonomikotik ezabatzea lortzen ez badugu. Erabaki ekonomikoak elkartutako ekoizleen esku utzi behar dira. Jendeak bere bizi baldintzak kontrolatzeko aukera emango dion erabakiak hartu behar ditu.
Gizarte-ordena berdintsuago batean autoantolatzen saiatzen diren pertsonek areriotzat dute sistema oldarkorra, zeina egiturazko krisian sartu dena, kapitalaren hedapenak marjina arriskutsuki estuak dituelako. Klase-borroka areagotzen ari den hau, gaur egungo lan-lidergo lotsatiaren esna-deia izango da. Mészárosek idazten duenez: “Kapital-hedapen iraunkor eta nahasgaberako bidea murrizten denean eta, azken finean, sistemaren krisi estruktural sakonagoaren ondorioz blokeatuta dagoenean, lanaren borondatezko autoegokitzapenerako bultzatzaile nagusia ahuldu egingo da gertaerak hondoratzen hasten diren heinean. barruan”. (137. or.)
Hori, noski, komunikabideen aldeko iruzkintzaile gehienek ulertzetik kanpo dago. Airea datorren susperraldiaren hipotesi seguruez beteta dago. Hazkunde ekonomikoa laster berreskuratzea espero da. Ez dio axola bere krisi-modu berrian hazkuntza-kapitala egiteko gai den ez dela ekonomia jasangarri baterako lagungarria. Aitzitik, ikusten ari gara —Mészárosen hitzetan— “gero eta handiagoaren konbertsio irrazionala potentzial produktiboa sartu errealitate suntsitzailea ”. (142. or.) Hala ere, edozein produkzio, edozein hazkuntza, alferrik galtzen bada ere, sistemaren azken osasunaren seinale ongietorri gisa hartzen da.
Egia esan, garai arriskutsuak bizi ditugu. Herrialde kapitalista nagusietako oposizio erradikalaren egungo ahultasunak etorkizuneko arriskuak sakondu baino ez ditu egiten. Hala ere, badago itxaropena. Kapitalak gizakiarengan duen mendetasuna zalantzan jartzen ari den lekuan Latinoamerikan dago. Mészárosek idazten du: “Kapitalak herrialde kapitalista pribilegiatuetan duen interes propioek sortzen duten inertzia masiboa kontuan hartuta eta langile erreformistak euren garapen autozerbitzuan duten adostasun konplizitatea kontuan hartuta, askoz ere litekeena da Latinoamerikan Estatu Batuetan edo Estatu Batuetan baino. Mendebaldeko Europa, mundu osorako ondorio handiak dituena». (131-132 or.)
Ikusi István Mészárosen liburuari buruzko nire iritzia Denbora historikoaren erronka eta zama: sozialismoa XXI.
ZNetwork irakurleen eskuzabaltasunaren bidez soilik finantzatzen da.
Dohaintzan