Ez eskatu inoiz izan ez duzuna», da Israelen aldekoek Palestina hasieratik estatu bat ez zela aldarrikatzen dutenean.

Alegazioa, noski, erraz ezeztagarria da. mendearen hasieran Otomandar Inperioa desegin ostean, potentzia kolonialek harrapakina banatzeko plangintza egin zuten. Britainia Handiak eta Frantziak Sykes-Picot akordio sekretua sinatu zutenean 20an, Asia mendebaldeko eragin-esparruak banatu zituena, eskualdean apenas zegoen terminoaren definizio garaikideetara egokitzen zen "nazio-estaturik".

Muga guztiak kontrol estrategikoa, eragin politikoa eta lehengaia bilatzen zuten herrialde boteretsuen interesei erantzuten zuten konbinazio kolonialak ziren. Afrikako gehiengoa eta Asiako zati handi bat nahasmen kolonialen biktima izan ziren, eta haien osaera geopolitikoa eta, ondoren, sozioekonomikoa desitxuratu zuten.

Baina palestinarrek, beste pertsona askok bezala, historikoki entitate geografiko zehatz bati loturiko talde berezi gisa ikusten zuten euren burua. Walid Khalidi irakaslearen All That Remains Palestinaren eta Palestinako herriaren Israel aurreko historia oparoa dokumentatzen duen liburuki nagusi bat da. Askotan, horrelako historia baztertu egiten da, guztiz baztertzen ez bada. Batzuek uste dute Palestinan beste zibilizaziorik ez zela inoiz existitu, ez erromatarrek 70ean K.o. 1948ean Bigarren Tenplua suposatu zuten suntsiketaren aurretik, ezta 1932an Israel sortu zen arte ere. Baina zer gertatzen da ukaezinezko gertakariekin? Esaterako, Israelgo Jerusalem Posta Palestina Posta deitzen zen XNUMXan sortu zenean. Zergatik Palestina eta ez Israel? Noren existentzia, defini daitekeen entitate politiko gisa, bestearen aurretik zegoen? Erantzuna begi-bistakoa da.

Ez da Israelen existentzia ukatzea edo onartzea kezkatzen nauena. Israel existitzen da, nahiz eta bere mugak zehazteari uko egin, edo Palestinako herriaren aurka egindako injustizia historikoak aitortzeari. Palestinako kristau eta musulmanen gehiengoaren garbiketa etniko sistematiko eta basatiak 1947tik 1948ra bitartean Palestinan gehiengo judu bat sortu zuen eta, ondoren, Israelgo "Estatu judutarra" izan zen.

Era berean, gogoratzeko modukoak dira palestinarrak deshumanizatzeko eta haiei eskubiderik ukatzeko saiakera sistematikoak. Ehud Barak, garai hartako Israelgo lehen ministroak, Jerusalem Post-eko elkarrizketa batean (2000ko abuztuan) palestinarrak "krokodiloekin, zenbat eta gehiago eman haragia, gehiago nahi dute" palestinarrak alderatu zituenean, ez zen ia aldentzen ari zen tradizio sionista koherente batetik. Palestinarrak animaliekin eta bitxiekin. Beste lehen ministro batek, Menahim Beginek, palestinarrak aipatu zituen Knesset-en hitzaldian "bi hanketan dabiltzan piztiak" gisa. Israelgo estatu-gizon ospetsuek "matxinsaltoak", "labezomorroak" eta gehiago ere deskribatu dituzte.

Kezkagarria denez, erreferentzia horiek Golda Meir lehen ministro ohiaren aldarrikapenaren hobekuntza gisa har daitezke: "ez zegoen palestinarrik... ez ziren existitzen" (15ko ekainaren 1969a).

Bere existentzia justifikatzeko, Israelek aspalditik menperatu ditu herritarrak nolabaiteko amnesia kolektibo baten menpe. Konturatzen al dira israeldarrak ehunka herri eta herri palestinarren hondakinen gainean bizi direla, bakoitza odol, min eta malkoen historia tragikoenean suntsituta, eta ondorioz ia 800,000 palestinarren garbiketa etnikoa eragin dute?

Israelek bere 60. urtebetetzea ospatzen duenez, ez da ezer onartzen bere aita sortzaileen edo bere izenean borrokatu zutenen ustezko heroismoa hondatzea. Palestinak, palestinarrek eta herri baten eta bere lurraren arteko harreman luze ezin luzeak nekez merezi dute geldiunerik Israelgo funtzionarioek eta Mendebaldeko kideek beren jaiekin aurrera egiten duten bitartean.

Batzuek palestinarren sufrimenduari zegozkion kapitulu historiko asko ahazten zituzten arren, Israelgo buruzagiek —batez ere Palestinaren kolonizazioan parte hartu zutenek— guztiz jabetu ziren egin zutenaz. David Ben Gurionek, Israelgo lehen ministroak, 1948an ohartarazi zuen: "Dena egin behar dugu (palestinarrak) ez direla itzultzeko". Palestinarrak beren lurretik moztuta zeudela ziurtatuta, denbora gainontzekoaz arduratuko dela espero du Ben Gurionek. «Zaharrak hilko dira eta gazteak ahaztuko dira», esan zuen.

Moshe Dayan Israelgo Defentsa Ministro ohiak ere ez zuen ilusiorik egin Israelen lorpen garrantzitsuen azpian dagoen benetako historiari buruz. Haifako Technion-en egin zuen hitzaldia (4ko apirilaren 1969an) Israelgo Haaretz egunkarian honela aipatu zuten: “Arabiarrez populatutako herrialde batera iritsi ginen hona eta hemen hebrear bat, judu estatu bat eraikitzen ari gara; herri arabiarren ordez, herri juduak ezarri ziren. Zuk ere ez dakizu herri horien izenak, eta ez dizut errurik botatzen, herri horiek ez direlako existitzen. Ez dago herri arabiar ohi baten lekuan ezarri ez den asentamendu judu bakar bat ere».

Israelek, bere sorreratik, palestinar identitatearen edozein zentzu ahultzeko ahalegina egin du. Euren lur historiko gehienik gabe, palestinarren eta Palestinaren arteko harremana oroimenean bakarrik egon zitekeen. Azkenean, baina, oroimena lurreko existentzia fisikoa baino iraunkorragoa izan den identitate kolektibo batean bihurtzea lortu zuen. «Palestinarren irmotasunaren testigantza da naziotasun sentimendua bizirik mantendu izana hainbeste ezbeharren aurrean. Hala ere, herri gisa duten kohesioari eusteko oztopoak inoiz baino handiagoak dira gaur», jakinarazi zuen Economist-ek (8ko maiatzaren 2008a).

Hainbeste eremu deskonektatuetan bizi, beren lurretik urrunduak, elkarrengandik urrunduak, bazter guztietan borrokatuak, palestinarrak ez ditu soilik Israelek fisikoki zapalduak, fisiologikoki ere bai. Alde guztietatik saiakerak daude, besterik gabe onartzera, ahatzera eta aurrera egitera behartzeko. Palestinako herriak halako nozioei uko egiteak dira Israelen garaipena eta «independentzia» azaleko eta konbentzigarri bihurtzen dituena.

Hondamendia (Nakba) igaro eta hirurogei urtera, palestinarrek oraindik gogoratzen dituzte iraganeko eta oraingo injustiziak. Jakina, oroitzapen hutsa baino gehiago beharrezkoa da; Palestinarrek batasunerako oinarri komun bat aurkitu behar dute —kristauek eta musulmanek, pobreak eta aberatsak, sekularistak eta erlijiosoak—, Israelek beren desadostasuna, alderdikeria eta tribalismo politikoa gogotsu ustiatzeari uzteko.

Baina, Israelen itxaropenak eta ahaleginak egin arren, palestinarrek ez dute oraindik nortzuk diren ahaztu. Eta ezeztapen kopuru batek ezin du hori aldatu.

Ramzy Baroud (www.ramzybaroud.net) PalestineChronicle.com-en egilea eta editorea da. Bere lana mundu osoko egunkari eta aldizkari askotan argitaratu da. Bere azken liburua da The Second Palestinian Intifada: A Chronicle of a People's Struggle (Pluto Press, Londres).

---