Ηχηρή νίκη άρπαξε ο Αλέξης Τσίπρας από τα σαγόνια της ταπεινωτικής παράδοσης του Ιουλίου στο τρόϊκα των δανειστών της Ελλάδας. Αψηφώντας τα κόμματα της αντιπολίτευσης, τους δημοσκόπους και τους επικριτές στις τάξεις του (συμπεριλαμβανομένου αυτού του συγγραφέα), κράτησε την κυβέρνηση με μειωμένη, αν και εφαρμόσιμη, πλειοψηφία. Το ερώτημα είναι αν μπορεί να συνδυάσει την παραμονή στην εξουσία με την εξουσία.
Οι μεγαλύτεροι χαμένοι ήταν τα μικρότερα κόμματα που κατέλαβαν τα άκρα της συζήτησης μετά το δημοψήφισμα. Η Λαϊκή Ενότητα απέτυχε εκπληκτικά να εκμεταλλευτεί τη θλίψη που αισθάνθηκε η πλειοψηφία των ψηφοφόρων «Όχι» μετά την στροφή του Τσίπρα υπέρ μιας συμφωνίας που περιόριζε περαιτέρω την εθνική κυριαρχία και ενίσχυσε τα ήδη φαύλο επίπεδα λιτότητας. Το Ποτάμι, ένα κόμμα που τοποθετείται ως η αγαπημένη των μεταρρυθμιστών της τρόικας, δεν κατάφερε επίσης να συγκεντρώσει το μικρότερο «Ναι». Με τον πλέον κατακτητή Τσίπρα να ακολουθεί σταθερά το πρόγραμμα της τρόικας, τα νεότευκτα, υπέρ της τρόικας κόμματα δεν είχαν τίποτα να προσφέρουν.
Ο μεγαλύτερος νικητής είναι η ίδια η τρόικα. Τα τελευταία πέντε χρόνια, νομοσχέδια που συνέταξαν η τρόικα πέρασαν από το κοινοβούλιο με εξαιρετικά ισχνές πλειοψηφίες, δίνοντας στους συντάκτες τους ξενύχτια. Τώρα, τα νομοσχέδια που είναι απαραίτητα για τη στήριξη του τρίτου προγράμματος διάσωσης θα περάσουν με άνετες πλειοψηφίες, καθώς ο Σύριζα έχει δεσμευτεί σε αυτά. Σχεδόν όλοι οι βουλευτές της αντιπολίτευσης (με εξαίρεση τους κομμουνιστές του ΚΚΕ και τους Ναζί της Χρυσής Αυγής) συμμετέχουν επίσης.
Φυσικά, για να φτάσουμε σε αυτό το σημείο η ελληνική δημοκρατία έπρεπε να πληγωθεί βαθιά (1.6 εκατομμύρια Έλληνες που ψήφισαν στο δημοψήφισμα του Ιουλίου δεν μπήκαν στον κόπο να προσέλθουν στα εκλογικά τμήματα την Κυριακή) – καμία μεγάλη απώλεια για τους γραφειοκράτες στις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και τη Φρανκφούρτη. Ουάσιγκτον, για τον οποίο η δημοκρατία φαίνεται, σε κάθε περίπτωση, να είναι ενοχλητική.
Ο Τσίπρας πρέπει τώρα να εφαρμόσει ένα πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης και μεταρρυθμίσεων που σχεδιάστηκε για να αποτύχει. Οι μη ρευστοποιήσιμες μικρές επιχειρήσεις, χωρίς πρόσβαση στις κεφαλαιαγορές, πρέπει τώρα να προπληρώσουν τον φόρο του επόμενου έτους για τα προβλεπόμενα κέρδη τους για το 2016. Τα νοικοκυριά θα χρειαστεί να επιβάλουν εξωφρενικούς φόρους ιδιοκτησίας σε διαμερίσματα και καταστήματα που δεν λειτουργούν, τα οποία δεν μπορούν καν να πουλήσουν. Οι αυξήσεις του συντελεστή ΦΠΑ θα ενισχύσουν τη φοροδιαφυγή. Κάθε εβδομάδα, η τρόικα θα απαιτεί περισσότερες υφεσιακές, αντικοινωνικές πολιτικές: περικοπές συντάξεων, χαμηλότερα επιδόματα τέκνων, περισσότερες κατασχέσεις.
Το σχέδιο του πρωθυπουργού για την αντιμετώπιση αυτής της καταιγίδας βασίζεται σε τρεις δεσμεύσεις. Πρώτον, η συμφωνία με την τρόικα είναι ημιτελής υπόθεση, αφήνοντας περιθώρια για περαιτέρω διαπραγμάτευση σημαντικών λεπτομερειών. Δεύτερον, η ελάφρυνση του χρέους θα ακολουθήσει σύντομα. και τρίτο οι ολιγάρχες της Ελλάδας θα αντιμετωπιστούν. Οι ψηφοφόροι υποστήριξαν τον Τσίπρα επειδή φαινόταν ο πιο πιθανός υποψήφιος για να πραγματοποιήσει αυτές τις υποσχέσεις. Το πρόβλημα είναι ότι η ικανότητά του να το κάνει περιορίζεται αυστηρά από τη συμφωνία που έχει ήδη υπογράψει.
Η δύναμή του να διαπραγματευτεί είναι αμελητέα δεδομένου του σαφούς όρου της συμφωνίας ότι η ελληνική κυβέρνηση πρέπει «Συμφωνώ με την [τρόικα] για όλες τις ενέργειες που σχετίζονται με την επίτευξη των στόχων του μνημονίου συνεννόησης» (Προσέξτε την απουσία δέσμευσης από την τρόικα να συμφωνήσει με την ελληνική κυβέρνηση.)
Η ελάφρυνση του χρέους θα έρθει αναμφίβολα, με κάποια μορφή, αλλά όχι θεραπευτική. Η ελάφρυνση του χρέους είναι σημαντική καθώς επιτρέπει λιγότερη λιτότητα (δηλαδή χαμηλότερους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος) για να τονώσει τη ζήτηση και να τονώσει τα ζωώδη πνεύματα των επενδυτών. Όμως έχει ήδη συμφωνηθεί σκληρή λιτότητα (παράλογα πρωτογενή πλεονάσματα 3.5% του ΑΕΠ από το 2018 και μετά) αποθαρρύνοντας τους λογικούς επενδυτές.
Η τρίτη υπόσχεση είναι το κλειδί για την επιτυχία του Τσίπρα. Έχοντας αποδεχτεί ένα νέο δάνειο που περιορίζει την ικανότητα της κυβέρνησης να μειώσει τη λιτότητα και να φροντίζει τους αδύναμους, ο λόγος ύπαρξης μιας αριστερής κυβέρνησης που επιβιώνει είναι να αντιμετωπίσει επιβλαβή συμφέροντα. Ωστόσο, η τρόικα είναι ο καλύτερος φίλος των ολιγαρχών και το αντίστροφο. Κατά τους πρώτους έξι μήνες του 2015, όταν αμφισβητούσαμε το μονοπώλιο της τρόικας στις εξουσίες χάραξης πολιτικής Ελλάδα, οι μεγαλύτεροι εγχώριοι υποστηρικτές του ήταν τα ολιγαρχικά ΜΜΕ και οι πολιτικοί τους παράγοντες. Τα ίδια πρόσωπα και συμφέροντα που έχουν αγκαλιάσει πλέον τον Τσίπρα. Μπορεί να στραφεί εναντίον τους; Νομίζω ότι θέλει, αλλά η τρόικα έχει ήδη απενεργοποιήσει τα κύρια όπλα του (για παράδειγμα αναγκάζοντας τη διάλυση της μονάδας καταπολέμησης του οικονομικού εγκλήματος, ΣΔΟΕ).
Το 2014 ο συντηρητικός πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς βρέθηκε σε παρόμοιο δίλημμα, που έπρεπε να εφαρμόσει ένα αποτυχημένο πρόγραμμα της τρόικας. Κατέφυγε στο να προσποιείται πίστη στην τρόικα ενώ λιθοβολούσε και έκανε έκκληση για χαλαρότητα, μήπως κερδίσει ο Σύριζα.
Θα έχει μεγαλύτερη επιτυχία ο Τσίπρας στην προσποίηση της δέσμευσης σε ένα άλλο αποτυχημένο πρόγραμμα της τρόικας; Οι προοπτικές δεν είναι θετικές, αλλά δεν πρέπει να τον ξεγράψουμε. Η μοίρα του εξαρτάται από το εάν η νέα του κυβέρνηση θα παραμείνει συνδεδεμένη με τα θύματα της συμφωνίας της τρόικας, θα εφαρμόσει γνήσιες μεταρρυθμίσεις για να δώσει στις καλόπιστες επιχειρήσεις κάποια εμπιστοσύνη για να επενδύσουν και θα χρησιμοποιήσει την όξυνση της κρίσης για να απαιτήσει πραγματικές παραχωρήσεις από τις Βρυξέλλες. Είναι μια μεγάλη τάξη. Αλλά τότε η νίκη, όσο γλυκιά κι αν είναι, δεν είναι το ζητούμενο. Το θέμα είναι να κάνεις τη διαφορά.
Μιλώντας για διαφορά, οι συντηρητικοί προσπάθησαν να προβάλουν μια πιο ήπια εικόνα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας. Αλίμονο, γι' αυτούς, η προσφυγική κρίση ανάγκασε τη μισανθρωπία τους στην επιφάνεια. Μια αντίθεση μεταξύ της υποδοχής που επιφυλάχθηκε σε χιλιάδες τις τελευταίες εβδομάδες και των στρατοπέδων που έχτισε η κυβέρνηση Σαμαρά εξηγεί γιατί οι απογοητευμένοι προοδευτικοί γύρισαν πίσω στον Σύριζα στα εκλογικά τμήματα.
Σε σπάνιες στιγμές ανεξήγητης αισιοδοξίας, μου αρέσει να φαντάζομαι ότι η καλοσύνη προς τους αγνώστους που αντιμετωπίζουν προβλήματα μπορεί να είναι ο προάγγελος μιας ανανεωμένης εκστρατείας της ελληνικής κυβέρνησης ενάντια στο δυστοπικό όραμα της τρόικας. Ευρώπη.
Το ZNetwork χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη γενναιοδωρία των αναγνωστών του.
Κάνε μια δωρεά