Η επίσκεψη στη Ρωσία, την οποία έκανα πρόσφατα, είναι μια περίεργη εμπειρία για κάποιον που έρχεται από τον Παγκόσμιο Βορρά. Όπως γνωρίζουμε, οι περισσότεροι Ρώσοι έχουν μια εντελώς διαφορετική ανάγνωση της πρόσφατης παγκόσμιας ιστορίας από τα περισσότερα άτομα στον Παγκόσμιο Βορρά. Επιπλέον, ωστόσο, ανησυχούν για άλλα πράγματα από αυτά που περιμένουν οι επισκέπτες να τους απασχολούν.
Η μόνη κοινή υπόθεση που ξεπερνά αυτές τις διαφορές είναι το γεγονός ότι η απότομη πτώση των παγκόσμιων τιμών του πετρελαίου και του φυσικού αερίου σε συνδυασμό με το εμπάργκο που επιβλήθηκε από ορισμένες χώρες στη Ρωσία έχει δημιουργήσει μια οικονομική συμπίεση στις ρωσικές κρατικές δαπάνες και στην ατομική κατανάλωση.
Στη Ρωσία σήμερα, σχεδόν όλοι σε όλο το πολιτικό φάσμα πιστεύουν ότι η Δύση, και ειδικότερα οι Ηνωμένες Πολιτείες, έχουν συνωμοτήσει με κάποιους άλλους -κυρίως τη Σαουδική Αραβία και το Ισραήλ- για να «τιμωρήσουν» τη Ρωσία για τις πράξεις της και τα υποτιθέμενα παραπτώματα στην επιδίωξη αυτού που οι Ρώσοι θεωρούν τη νόμιμη υπεράσπιση των εθνικών τους συμφερόντων. Η συζήτηση επικεντρώνεται κυρίως στην Ουκρανία, αλλά περιλαμβάνει επίσης σε μικρότερο βαθμό τη Συρία και το Ιράν. Η θεωρία συνωμοσίας είναι μάλλον λίγο υπερβολική, αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες άρχισαν να αναπτύσσουν το σχιστολιθικό πετρέλαιο τους (ένας σημαντικός παράγοντας στη σημερινή παγκόσμια υπερπροσφορά) ήδη το 1973 ως απάντηση στην άνοδο της τιμής του ΟΠΕΚ.
Ωστόσο, δεν ακούει κανείς πολλές συζητήσεις για αυτά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής στη Ρωσία. Αυτό οφείλεται πιθανώς στο ότι δεν υπάρχει μεγάλη διαφωνία στο εσωτερικό της Ρωσίας σχετικά με τις επίσημες θέσεις της Ρωσίας στην εξωτερική πολιτική, ούτε καν από άτομα ή ομάδες που επικρίνουν τον Πρόεδρο Πούτιν σε άλλα θέματα. Αυτό που ακούει κανείς να συζητείται αντ 'αυτού είναι ο καλύτερος τρόπος να χειριστεί κανείς το οξύ δημοσιονομικό έλλειμμα που αντιμετωπίζει το ρωσικό κράτος.
Υπάρχουν τρεις βασικές θέσεις. Το ένα είναι να μειωθούν σημαντικά οι κρατικές δαπάνες. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε αυτό νεοφιλελεύθερη επιλογή. Υποστηρίζεται από τον Υπουργό Οικονομικών. Το δεύτερο είναι να χρησιμοποιηθούν τα αποθέματα που είναι ακόμη διαθέσιμα στο ρωσικό κράτος, ελαχιστοποιώντας έτσι την ανάγκη άμεσης μείωσης των δαπανών. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε αυτό σοσιαλδημοκρατική επιλογή. Υποστηρίζεται από τον Υπουργό Οικονομικής Ανάπτυξης. Το τρίτο είναι να χρησιμοποιήσετε ένα από τα δύο σετ αποθεματικών αλλά όχι το άλλο. Θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε αυτή την επιλογή στη μέση. Αυτό θα εξασφάλιζε σταθερότητα για πιθανώς δεκαοκτώ μήνες και βασίζεται στην ελπίδα ότι με κάποιο τρόπο η παγκόσμια τιμή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου θα αρχίσει να αυξάνεται ξανά μέχρι τότε και/ή ότι οι κυρώσεις θα ακυρωθούν ή θα παρακαμφθούν σε μεγάλο βαθμό.
Το αξιοσημείωτο είναι ότι και οι τρεις θέσεις υποστηρίζονται από τη σχετικά μικρή ομάδα των υπευθύνων λήψης αποφάσεων που περιβάλλουν τον Πρόεδρο Πούτιν. Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι ο ίδιος ο Πούτιν βρίσκεται στο στρατόπεδο που ευνοεί την επιλογή στη μέση. Αυτό που είναι επίσης αξιοσημείωτο είναι ότι αυτή η συζήτηση είναι σχεδόν δημόσια. Τουλάχιστον, δεν είναι μυστικό για κανέναν Ρώσο που παρακολουθεί τις δημόσιες δηλώσεις των πρωταγωνιστών καθώς και τις διαρροές σε έναν Τύπο που είναι πιο ποικιλόμορφος από ό,τι συνήθως προτείνουν οι σχολιαστές στη Δύση.
Ωστόσο, υπάρχει ένας κίνδυνος που προκαλείται από αυτή τη σχεδόν δημόσια συζήτηση. Είναι ότι οι Ρώσοι επιχειρηματίες, οι τράπεζες και το ευρύ κοινό (ιδίως τα πλουσιότερα άτομα) πανικοβάλλονται, πιστεύοντας ότι θα επικρατήσει μια επιλογή που φοβούνται και ότι κατά συνέπεια οι εκτεταμένες αναλήψεις πόρων θα οδηγούσαν σε ορμή προς τις τράπεζες και μεγάλο πληθωρισμό. Εάν υπάρχει πανικός αυτού του είδους, τότε καμία από τις επιλογές δεν μπορεί να επιτύχει να επιτρέψει στο κράτος να επιβιώσει από την οικονομική πίεση.
Ως εκ τούτου, υπήρξε μεγάλη προσοχή σε μια ομιλία του πρωθυπουργού Ντμίτρι Μεντβέντεφ στο Φόρουμ Γκαϊντάρ στις 14 Ιανουαρίου. Ο Μεντβέντεφ ανακοίνωσε ότι το κράτος επρόκειτο να ακολουθήσει την επιλογή στη μέση. Ζήτησε από όλους να συσπειρωθούν γύρω από αυτή την επιλογή, ακριβώς για να καταπνίξουν τον πανικό. Πράγματι, τελείωσε την ομιλία του αναφέροντας τη διάσημη ρήση του Προέδρου Φράνκλιν Ρούσβελτ το 1933: «Το μόνο πράγμα που πρέπει να φοβόμαστε είναι ο ίδιος ο φόβος». Ο Μεντβέντεφ είπε ότι η ρωσική κυβέρνηση δεν φοβάται.
Θα αρκεί όμως μια τέτοια δήλωση για να μην υπάρξει πανικός; Ωστόσο, η ομιλία του Μεντβέντεφ δεν περιόρισε πλήρως τον πανικό. Η συζήτηση για την δήλωση του Μεντβέντεφ αποκάλυψε ότι πολλά άτομα και ομάδες δεν πείθονται ότι δεν θα υπάρξει πανικός. Υπάρχει αυτό που θα έλεγα πανικός για τον πανικό.
Ο τρόπος του Πούτιν να συγκρατεί τον πανικό για τον πανικό είναι να ακολουθεί αυτό που πιστεύει ότι είναι μια προσεκτικά μετρημένη ισχυρή και ξεκάθαρη εξωτερική πολιτική. Η απόφαση να αντικατασταθεί ο λεγόμενος South Stream (ένας αγωγός φυσικού αερίου και πετρελαίου της Μαύρης Θάλασσας από τη Ρωσία στη Βουλγαρία που η Βουλγαρία δεν θα επιτρέπει πλέον λόγω των κυρώσεων) με έναν Turkish Stream (ένας διαφορετικός αγωγός Μαύρης Θάλασσας που πηγαίνει από τη Ρωσία στην Τουρκία) είναι ένα πρώτο τέτοιο βήμα. Και τα δύο ρεύματα θα έβλαπταν την Ουκρανία με το να μην στέλνουν στη Ρωσία φυσικό αέριο και πετρέλαιο μέσω της Ουκρανίας και συνεπώς να καταργούν τα τέλη διέλευσης της Ουκρανίας. Ωστόσο, ο Turkish Stream προορίζεται επίσης να εξουδετερώσει την επίδραση των κυρώσεων (που οδήγησαν στην αλλαγή θέσης της Βουλγαρίας) και να επιβραβεύσει την Τουρκία, πλέον ολοένα και πιο σύμμαχο της Ρωσίας.
Ένα δεύτερο βήμα ήταν η απόφαση να συνάψουν συμφωνίες με την Κίνα και άλλες χώρες για συναλλαγές νομισμάτων στα δικά τους νομίσματα, αποφεύγοντας έτσι τις διακυμάνσεις του δολαρίου. Ένα από τα έργα που θα προκύψουν θα ήταν ένας αγωγός μέσω της Σιβηρίας στη Βορειοανατολική Ασία, που θα χρηματοδοτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την Κίνα. Αυτός είναι ένας τρόπος παράκαμψης των κυρώσεων.
Ένα τρίτο βήμα ήταν η μόλις ανακοινωθείσα μετάδοση του πυραυλικού συστήματος αεράμυνας S-300 στο Ιράν. Υποσχόταν εδώ και καιρό, η Ρωσία είχε ακυρώσει τη συμφωνία το 2010 ως αποτέλεσμα της πίεσης από τη Δύση. Η Ρωσία πρόκειται τώρα να εκπληρώσει την αρχική της υπόσχεση. Αυτό χρησιμεύει για να ενισχύσει τη ρωσική υποστήριξη για τη συμπερίληψη του Ιράν στις διαδικασίες λήψης αποφάσεων της Δυτικής Ασίας. Ασκεί πίεση στις Ηνωμένες Πολιτείες και βοηθά να ελεγχθεί η προσπάθεια της Σαουδικής Αραβίας να διατηρήσει τον εαυτό της ως το βασικό σουνιτικό αραβικό κράτος. Ήδη, με την ένταξη του βασιλιά Σαλμάν, ο Τύπος είναι γεμάτος συζητήσεις για την εύθραυστη θέση της Σαουδικής Αραβίας.
Τέλος, στην Ουκρανία, οι Ρώσοι ακολουθούν προσεκτική πολιτική. Χωρίς να έχει τον πλήρη έλεγχο των αυτονομιστών του Ντόνετσκ-Λουχάνσκ, η Ρωσία φροντίζει ωστόσο ότι οι αυτόνομοι δεν μπορούν να εξαλειφθούν στρατιωτικά. Το ρωσικό τίμημα για πραγματική ειρήνη είναι μια δέσμευση του ΝΑΤΟ ότι η Ουκρανία δεν είναι πιθανό μέλος, για την οποία υπάρχουν διαφορετικές απόψεις εντός του ΝΑΤΟ. Όλοι παίζουν ένα παιχνίδι υψηλού κινδύνου στην Ουκρανία. Η εικασία μου, και είναι σε μεγάλο βαθμό εικασία, είναι ότι θα επικρατήσει η λογική και θα πραγματοποιηθεί μια πολιτική συμφωνία. Θα έλεγα, δείτε την Άνγκελα Μέρκελ μετά τις γερμανικές εκλογές. Αυτή (και η Γερμανία) θέλει μια συμφωνία, αλλά δεν είναι ακόμη ελεύθερη να την επιδιώξει.
Το ZNetwork χρηματοδοτείται αποκλειστικά από τη γενναιοδωρία των αναγνωστών του.
Κάνε μια δωρεά